بل اضرابیهبل اضرابیه لفظ مفید تصحیح کلام قبل یا تأکید یا حصر کلام بعد هست. ۱ - موارد بل اضرابیه" بل اضرابیه " که از ادات حصر و استثنا است، در سه مورد بکار می‌رود. ۱.۱ - تصحیح ما قبلگاهی " بل " در کلام می آید تا دلالت نماید که " مضرب عنه " اسم قبل از بل مقصود نبوده بلکه از روی غفلت یا اشتباه آورده شده است؛ برای مثال، شخص به جای این که بگوید:" جائنی زید "، از روی غفلت یا سبق لسان می‌گوید:" جائنی عمرو "، سپس با کلمه " بل " آن را تصحیح کرده و می گوید:" بل زید "؛ این قسم، مفید حصر نیست. ۱.۲ - تاکیدگاهی " بل " در کلام به منظور تأکید می آید؛ به این بیان که آوردن " مضرب عنه " به منظور مقدمه چینی برای آوردن "مضرب الیه " است، مانند:" محمد نبی بل رسول "؛ این قسم از " بل " هم مفید حصر نیست. ۱.۳ - ابطال ما قبلگاهی " بل " برای ردع و ابطال کلمه یا جمله قبل از خود، به کار می رود، مثل آیه :"أَمْ يَقُولُونَ بِهِ جِنَّةٌ بَلْ جَاءهُم بِالْحَقِّ" این قسم، مفید حصر است. ۲ - پانویس۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۲۷۵، برگرفته از مقاله «بل اضرابیه». |